DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) Nedir?

DHCP yani tam adı ile Dynamic Host Configuration Protocol ağınıza bağlı olan tablet, bilgisayar, akıllı telefonlar ya da IOT gibi cihazlarınıza ağ maskesi, ip adresi, ağ geçidi ve DNS adreslerini otomatik olarak atamak için kullanılan protokole verilen bir isimdir.  Bu yazımızda DHCP nedir ve görevleri nelerdir? gibi soruların yanıtını vereceğiz.

IP Adresi Nedir ?

IP adresi, internete çıkmış veya local de bulunan bir cihazı tanımlayan benzersiz  ve noktalarla ayrılmış numaradır.  IP adresi  İnternet veya yerel ağ üzerinden gönderilen verilerin şeklini düzenleyen kurallar kümesi olan “İnternet Protokolü” anlamına gelir. Temel olarak IP adresleri, bir ağdaki cihazlar arasında bilgi gönderilmesine izin veren kurallardır.

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) Nedir?

Bir ağda bulunan cihazların ağınıza bağlanarak diğer cihazlarla iletişim kurabilmesi veya internete bağlanabilmesi için aşağıdaki gibi bazı teknik gereksinimlere ihtiyacı vardır.

- IP Adresi

- Ağ Geçici

- Alt Ağ Maskesi

- DNS Sunucu Adresi

- WINS Sunucu Adresi….

Ağımızdaki cihazlara atanan IP adreslerini TC kimlik numaramız gibi düşünebilirsiniz. Türkiye’de yaşayan herkesin benzersiz bir TC kimlik numarası olduğu gibi bir cihaz bir ağa dahil olduğu zaman TC kimlik numarası gibi cihazı tanımlayan ve iletişim kurulabilmesini sağlayan benzersiz bir IP Adresi tanımlanır. Bu ip adresi ağ bağlantısı kopana kadar o cihaza atanmış şekildedir ve başka hiçbir cihaza atanmaz. Ağ bağlantısı koparsa, IP adresi DHCP havuzuna geri dönerek başka bir cihaz ağınıza dahil olana kadar boşta bekletilir.

DHCP yukarıda belirtmiş olduğumuz teknik gereksinimleri ağa dahil olan cihazlara otomatik olarak atayan protokolün adıdır. DHCP protokolünden önce ağ yöneticileri ağlarına dahil olacak olan her cihaz için manuel olarak bir ip adresi, ağ geçidi ve alt ağ maskesi atamak zorundaydı. Ancak DHCP protokolü sayesinde ağ yöneticileri veya IT uzmanlarının işleri kolaylaşmış, binlerce cihazdan oluşan ağların yönetimi çok daha kolay bir hale getirilmiştir. DHCP protokolünden önce BOOTP (ön yükleme protokolü) kullanılmaktaydı ve DCHP ile BOOTP protokolü geliştirilerek ağ cihazlarının bağlantı sağlaması daha kolay kullanılabilir ve gelişmiş özelliklere sahip bir hale getirilmiştir.

DHCP Protokolünün Görevleri Nelerdir?

- DHCP sunucusu bir dizi IP adresini kontrol eder ve bunları kalıcı olarak veya belirli bir süre için istemcilere tahsis eder. Sunucu, bir istemcinin kalıcı olmayan bir adresi ne kadar süreyle kullanabileceğini belirlemek için bir kiralama mekanizması kullanır. Adres artık kullanımda olmadığında havuza gönderilir ve yeniden atanabilir. Sunucu, DHCP ağ tablolarında istemcilere IP adreslerinin bağlanmasıyla ilgili bilgileri tutar ve birden fazla istemci tarafından hiçbir adresin kullanılmamasını sağlar.

- Sunucu bir IP adresi atar ve ağ yapılandırması için ana bilgisayar adı, yayın adresi, ağ alt ağ maskesi, varsayılan ağ geçidi, ad hizmeti ve potansiyel olarak çok daha fazla bilgi gibi diğer bilgileri sağlar. Ağ yapılandırma bilgileri, sunucunun veri tabanından alınır.

- Sunucu, bir BOOTP sunucusu keşfeden BOOTP istemcilerinden gelen yayınları dinler ve onlara bir IP adresi ve ön yükleme parametreleri sağlar. Bilgiler bir yönetici tarafından statik olarak yapılandırılmış olmalıdır. DHCP sunucusu aynı anda hem BOOTP sunucusu hem de DHCP sunucusu olarak çalışabilir.

- Sunucu, BOOTP ve DHCP isteklerini diğer alt ağlardaki uygun sunuculara aktarır. Sunucu, bir BOOTP geçiş aracısı olarak yapılandırıldığında DHCP veya BOOTP hizmeti sağlayamaz.

- Sunucu, DHCP istemcilerine ağ üzerinden ön yükleme yapmak için; IP adresi, önyükleme parametreleri ve ağ yapılandırma gibi bilgileri sağlayabilir. Sunucu, DHCP istemcilerinin bir geniş alan ağı (WAN) üzerinden ön yüklemesi ve tam yüklemesi için ihtiyaç duyduğu bilgileri de sağlayabilir.

DHCP Sunucusu Nasıl Çalışır?

DHCP sunucusu bağlantı için gereken tüm yapılandırma ayarlarını da otomatik bir şekilde doldurur ve birbirinden farklı IP adresleri üretir. Genellikle ev ya da küçük işletmelerde routerler yani yönlendiriciler DHCP sunucusu yerine görev yapar ama daha büyük network sistemlerinde bir bilgisayar DHCP sunucusu olarak görev yapar. Bu işlem için cihaz öncelikle hosttan IP ister ve host da buna göre kullanılabilir ve IP adresi gönderir.

Ağa bağlı olan bir cihaz yani istemci, DHCP sunucusu tarafından gönderilmiş olan ilk mesajı, yine DHCP sunucusu tarafından tüm ağlara broadcast eder ve bu mesajı tekrar tekrar iletir. DHCP sunucusu tarafından gönderilen mesajı alan cihazın, ağa bağlanabilmesi için bir IP adresi gerekir. DHCP bu adresi de hemen istemciye iletir. İstemci ise, IP’yi kabul ederek DHCP sunucusuna istek mesajı göndererek ve cihaz yani istemci, DHCP’nin ilettiği bu ip adresi ile ağınıza kolaylıkla bağlanır. 

DHCP Sunucusu Kullanmanın Yararları Nelerdir?

DHCP, standartlaştırılmış bir ağ protokolüdür. Arayüzler ve hizmetler için IP adresleri gibi ağ yapılandırma parametrelerinin dinamik dağıtımı için İnternet Protokolü ağlarında kullanılır. 

DHCP bir ağa bağlanan herhangi bir bilgisayarın ya da cihazın o ağda iletişim kurabilmesi için gerekli olan yapılandırmaları otomatik olarak gerçekleşmesini sağlar.

DHCP sunucusu, Linux veya Windows gibi bir işletim sisteminde çalışabilir ve IP adreslerini ağdaki istemcilere otomatik olarak dağıtmak için kullanılır.

DHCP server, ağ yöneticilerinin, LAN veya WAN tarafında bir ağ içerisinde aygıtlar eklenmesini veya taşınmasını kolaylaştırır.

DHCP sunucusu tüm sistemlere otomatik olarak IP adresleri atadığından, bir sistem veya ağ yöneticisinin ağdaki her bir makineye manuel olarak IP adresi atamasına gerek yoktur. Bu yüzden, binlerce sistemi yöneten sistem veya ağ yöneticisi için en iyi seçenektir. 

DHCP, Sembolik hataları veya bir IP adresinin aynı anda birden fazla bilgisayara atanmasının önüne geçerek adres çakışmaları gibi yapılandırma hatalarının en aza indirilmesini sağlar.

DHCP sunucusu, yapılandırma bilgilerini aşağıdakileri verileri içeren bir veritabanında saklar:

- Ağdaki tüm istemciler için geçerli TCP/IP yapılandırma parametreleri.

- İstemcilere atanmak üzere bir havuzda tutulan geçerli IP adresleri ve hariç tutulan adresler.

- Belirli DHCP istemcileriyle ilişkili ayrılmış IP adresleri. Bu, tek bir IP adresinin tek bir DHCP istemcisine tutarlı bir şekilde atanmasını sağlar.