Cookies (Çerezler)

Son zamanlarda web sitelerinde sık sık karşımıza çıkan ve "çerez kullanımını kabul etmemizi" isteyen uyarılardaki çerezler tam olarak ne işe yarıyor, nasıl çalışıyor? Tüm bu soruların cevapları yazımızda açıklayacağız.

Cookies (Çerezler) Nedir?

İnternette gezinirken ziyaret ettiğiniz web sayfaları, bilgisayarınıza ve telefonunuza küçük bilgi dosyaları kaydeder. Bu dosyalar telefon veya bilgisayarınızın hafızasında saklanır. Daha sonra aynı siteleri ziyaret ettiğinizde bu kayıtlı bilgi dosyaları sayesinde siteler sizi tanıyabilir. Çerezlerin işlevleri genelde bu yöndedir. Bilgileriniz bu dosyalara yazıldığından dolayı tekrar aynı web sayfalarını ziyaret ettiğinizde bilgilerinizi yeniden girmeye gerek duymazsınız. İşte bu kayıtlı bilgi dosyalarına cookie denir. Türkçede karşılığı ise çerez olarak adlandırılır. Çerezlerin işlevleri, kullanıcıyı web sitesine hatırlatmaktır. Çerezlerin işlevleri doğru kullanıldığında kullanıcı deneyimi kaliteli hale gelir.

Cookies (Çerezler) Çeşitleri Nelerdir?

Birkaç farklılıkla, siber dünyadaki çerezlerin oturum çerezi ve kalıcı çerez olmak üzere iki çeşidi vardır. Oturum çerezleri yalnızca bir web sitesinde gezinirken kullanılır. Bunlar rastgele erişimli bellekte saklanır ve hiçbir zaman sabit sürücüye yazılmaz.

Oturum sona erdiğinde oturum çerezleri otomatik olarak silinir. Bunlar aynı zamanda "geri" düğmesinin veya üçüncü taraf eklentilerinin çalışmasına yardım eder. Bu eklentiler, belirli tarayıcıların çalışması için tasarlanmıştır ve kullanıcı gizliliğini korumaya yardım ederler.

Kalıcı çerezler bir bilgisayarda sonsuza kadar kalır ancak birçoğunun bir son kullanma tarihi olup bu tarihe gelindiğinde otomatik olarak kaldırılırlar.

Kalıcı çerezler başlıca iki amaç için kullanılır:

Kimlik doğrulaması amaçlı kullanılan çerezler: Bu çerezler bir kullanıcının oturum açıp açmadığını ve hangi adla oturum açtığını takip eder. Aynı zamanda, kullanıcıların site parolalarını ezberlemek zorunda kalmaması için oturum açma bilgilerini kaydeder.

Takip etme amaçlı kullanılan çerezler: Bu çerezler zaman içinde aynı siteye yapılan birden fazla ziyareti takip eder. Örneğin bazı e-ticaret sitesi sahipleri, çerezleri kullanarak belirli kullanıcıların ziyaretlerini ve ziyaret edilen sayfalarla ürünleri takip eder. Aldıkları bu bilgiler, ziyaretçilerin ilgisini çekebilecek diğer ürünleri önermelerini sağlar. Bir kullanıcının o sitedeki tarama geçmişine dayanarak adım adım bir profil oluşturulur.

Başlıca Cookies (Çerezler) Türleri ;

- Session Cookies

- Persistent Cookies

- Secure Cookies

- HttpOnly Cookies

- Third-party Cookies

- Supercookies

- Zombie Cookies

Cookies Çerezler Nerelerde kullanılır?

Üyelik gerektiren sitelerde; Üyelik gerektiren sitelerde bize kullanım kolaylığı sağlarken zararları da vardır.

E-ticaret sitelerinde; Çerezler (Cookies) e-ticaret sitelerinde yarım bıraktığı sepetinizi hatırlaması içinde kullanılır.

Reklam gösterimlerinde; Çerezler (Cookies) ayrıca bize ilgi alanlarımıza göre reklam gösterilmesi sağlayan araçlardandır. Gün içerisinde hangi sitelere giriyoruz, girdiğimiz sitelerde nelere tıklıyoruz, e-ticaret sitelerinden neler bakıyoruz hepsi çerez olarak kaydedilir. Kaydedilen bu çerezler ilgi alanlarımıza göre bize reklam gösterilmesini sağlar.

Cookies (Çerezler) Nasıl Çalışır?

Öncelikle çerezlerin sizin vermediğiniz bir bilgiyi göremeyeceğini söyleyelim. Yani bir web sitesinin tarayıcınıza çerez bırakması, ailenizdeki kişilerin adını ve gittiğiniz okulları öğrenmesi anlamına gelmiyor.

Sorun şu ki reklam şirketlerinin bıraktığı çerezler, sizi siteden siteye takip edip, alışkanlıklarınızı öğrenmek ve daha isabetli reklamlar göstermek için kullanılabiliyor. Bazı modern web tarayıcıları, son zamanlarda izleme çerezlerini varsayılan olarak engelliyorlar. Sizin tarayıcınızın bunu yapıp yapmadığını kontrol edebilirsiniz.

Tarayıcınızın ayarlarından tüm çerezleri devre dışı bırakabilirsiniz ancak bu durumda hem interneti kullanırken sitelere her defasında oturum açmak zorunda kalacak, hem de bazı sitelerde sorunlarla karşılaşacaksınız. Bunun yerine belirli sitelere ait çerezleri tek tek silmeyi de tercih edebilirsiniz. Bazı web tarayıcıları (Chrome ve Firefox dahil), belirli alan adlarına ait çerezleri kapatmanıza izin veriyor. Güvenmediğiniz bir web sitesinin çerezlerini her zaman silebilirsiniz.

Cookies (Çerezler) Zararlı mıdır?

Çerezlerin içindeki veriler değişmediğinden, çerezlerin kendisi zararlı değildir. Bilgisayarlara virüs veya diğer kötü amaçlı yazılımlar bulaştıramazlar ancak bazı siber saldırılarda çerezler, dolayısıyla da göz atma oturumları çalınabilir. Tehlikeli olan ise bunların bireylerin tarama geçmişlerini takip edebilmeleridir. Bunun gibi sürekli izleme davranışı bir güvenlik endişesi oluşturabilir.

Tarayıcılardan Cookies (Çerezler) Nasıl Silinir? 

Her internet tarayıcısından çerezleri silmek için farklı yollar izlemiz gerekmektedir. En çok kullanılan internet tarayıcılarda bu işlemler aşağıdaki gibi yapılmaktadır.

Chrome'dan Cookies (Çerezler) Nasıl Silinir?

Chrome'da kaydedilen cookies'leri silmek için:

- Bilgisayarınızda Chrome’u açın.

- Sağ üstte Diğer Diğer ardından kısmına ve açılan menüde Ayarlar‘ı tıklayın.

- Altta Gelişmiş‘i tıklayın.

- “Gizlilik ve güvenlik”in altında İçerik ayarları‘nı tıklayın.

- Çerezler‘i tıklayın.

- “Tüm çerezler ve site verileri”nin altında Tümünü kaldır‘ı tıklayın.

- Tümünü temizle‘yi tıklayarak onaylayın.

Firefox'dan Cookies (Çerezler) Nasıl Silinir?

Firefox'dan kaydedilen cookies'leri silmek için: 

- Tarayıcının sağ üst köşesindeki (3 çizgiye benzeyen) Aç menü simgesini tıklayın.

- Geçmiş‘i tıklayın.

- Yakın Geçmişi Temizle‘yi seçin.

- Temizlenecek zaman aralığı açılır menüsünden Her Şey‘i seçin.

- Çerezler ve Önbellek yanındaki kutucukları tıklayın.

- Şimdi Temizle‘yi tıklayın.

Internet Explorer'dan Cookies (Çerezler) Nasıl Silinir?

A- Internet Explorer 11'den kaydedilen cookies'leri silmek için: 

- Tarayıcının sağ üst köşesindeki dişli simgesini tıklayın.

- Güvenlik‘i ve ardından Gözatma geçmişini sil‘i seçin.

- Geçici İnternet dosyaları ve web sitesi dosyaları hariç tüm seçeneklerin işaretini kaldırın.

- Sil‘i tıklayın.

B- Internet Explorer 9-10 'dan kaydedilen cookies'leri silmek için: 

- Tarayıcının sağ üst köşesindeki dişli simgesini tıklayın ve İnternet Seçenekleri‘ni tıklayın.

- Genel sekmedeki, Gözatma Geçmişi bölümünden Sil‘i tıklayın.

- Geçici İnternet Dosyaları ve Çerezler hariç diğer bütün onay kutularını temizleyin.

- Sil‘i ve daha sonra Tamam‘ı tıklayın.

C- Internet Explorer 8 'den kaydedilen cookies'leri silmek için: 

- Araçlar menüsünden İnternet Seçenekleri‘ni tıklayın.

- Genel sekmedeki, Gözatma Geçmişi bölümünden Sil‘i tıklayın.

- Geçici İnternet Dosyaları ve Çerezler hariç diğer bütün onay kutularını temizleyin.

- Sil‘i ve daha sonra Tamam‘ı tıklayın.

D- Internet Explorer 7 'den kaydedilen cookies'leri silmek için:

- Araçlar menüsünden Gözatma Geçmişini Sil‘i tıklayın.

- Dosyaları Sil‘i ve daha sonra Evet‘i tıklayın.

- Çerezleri Sil‘i ve daha sonra Evet‘i tıklayın.

- Tamam‘ı tıklayın.

Safari'den Cookies (Çerezler) Nasıl Silinir?

Safari'den kaydedilen cookies'leri silmek için: 

- Ekranın üst kısmındaki Safari menüsünde, Düzenle‘yi tıklayın.

- Tercihler‘i seçin.

- Açılan pencerenin üst kısmında Gizlilik‘i tıklayın.

- Tüm Web Sitesi Verilerini Kaldır düğmesini tıklayın ve ardından Şimdi Kaldır‘ı tıklayın.

- Açılır pencereyi kapatmak için X simgesini tıklayın.

KVKK Kapsamında Cookies (Çerezler) Nasıl Kullanılır?

Türkiye sınırları içerisinde 6698 sayılı "Kişisel Verilerin Korunması Kanunu" çerezlerin kullanımı hakkında açık bir düzenleme bulunmamakta olup, Avrupa Birliği vatandaşlarını korumaya yönelik geliştirilen bir dizi veri koruma yasası olan GDPR (AB Genel Veri Koruma Regülasyonu) çerez dosyaları konusunda açık düzenlemeler içermektedir.

"AB Genel Veri Koruma Regülasyonu" gereğince, çerez kullanılan web sitelerinde, çerez politikasının ziyaretçiler ile paylaşılması ve ziyaretçilere çerez kullanımına yönelik açık bilgi verilerek onay alınması gerekmektedir.

Avrupa Birliği'ne hizmet sunan web sitelerinin yanında, her web sitesinin AB vatandaşlarına ulaşma ihtimali ve ülkemizde de AB yasalarına uyum süreci göz önüne alındığında çerez politikası yayınlanarak, ziyaretçilerin bilgisine sunulması, ülkemizde de fazlaca kullanılmaya başlamıştır. Ayrıca internet hukuku ile ilgilenenler, her ne kadar açık bir şekilde düzenleme içermese de kişisel verilere bir şekilde ulaşan her uygulamada, bilgilendirme ve onay sürecini zorunlu hale getiren 6998 sayılı KVKK'nun da dolaylı olarak bu zorunluluğu sağladığını ifade etmektedirler.